Saturday 6 February 2010

Εβδομάδα ταυτότητας

Πάντως το θέμα με τις ταυτότητες έρχεται και φεύγει πολύ συχνά. 

Αυτή την βδομάδα ας πούμε στην ομιλία ενός Ισραηλινού καθηγητή άκουσα για την σημασία του να αναπτυχθεί στο Ισραήλ, η Ισραηλινή ταυτότητα ως υπερκείμενη ταυτότητα που να συμπεριλαμβάνει τους Εβραίους και Άραβες κατοίκους του Ισραήλ. Έκαμε και άλλες ενδιαφέρουσες εισηγήσεις όπως το να δημιουργηθούν μικτά σχολεία και το να διαχωριστούν τα θρησκευτικά από τα κρατικά σύμβολα. Φαντάστου σημαία του Ισραήλ χωρίς το άστρο του Δαυίδ.

Και να σκεφτείς ότι κάτω από αυτή την Ισραηλινή ταυτότητα θα συνυπάρχουν ισότιμα (;) οι ορθόδοξοι και οι πιο κοσμικοί Εβραίοι, οι Άραβες μουσουλμάνοι και χριστιανοί, οι ashkenazi (γερμανο-εβραίοι), οι sephardic (ισπανο-πορτογαλλο-εβραίοι) και δεν ξέρω ποιοι άλλοι. Όλα αυτά, όλοι αυτοί, εντός του κράτους του Ισραήλ. Και αφήνουμε τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ αυτών των ομάδων σε ότι αφορά στο θέμα της Παλαιστίνης. Είναι αρκετή η Ισραηλινή ταυτότητα να τους ενώσει;

Μια μέρα πριν είχα ακούσει ξανά τον Hewstone να λέει πως όσο και να πελεκάς την υπερκείμενη ταυτότητα, οι επιμέρους ταυτότητες πρέπει να διατηρούνται. Όσο συνενωτικός κι αν είναι ο ρόλος της υπερ-ταυτότητας δεν παύει από το να απειλεί την υπο-ταυτότητα και ό,τι αυτή συνεπάγει.

Μετά επήα εντελώς τυχαία σε ομιλία που είχε ως τίτλο Ιστορία, Μνήμη, και Ταυτότητα στην ταινία Πολίτικη Κουζίνα. Ήταν πολλά καλλιτεχνική η ανάλυση. Είχε και αποσπάσματα από γαλλική βιβλιογραφία που έμειναν αμετάφραστα. Εχάσαν' μας εμάς τους μη γαλλόφωνους. Κι εγώ έχασα την ευκαιρία μου να βρω ακόμα ένα κομμάτι του puzzle "ταυτότητα". Πάντως είδα ξανά κομμάτια από την ταινία και θυμήθηκα πόσο εύκολα μπήκε στην λίστα των καλύτερων ταινιών.

Έχουμε και στο τμήμα κάθε τρις τζιαι λίο τη συζήτηση για το νέο παιγνιδάκι των πειραματικών κοινωνικών ψυχολόγων. Την πολυπλοκότητα των κοινωνικών ταυτοτήτων: "..Η πολυπλοκότητα της κοινωνικής ταυτότητας αναφέρεται σε ατομικές διαφορές στον τρόπο που το κάθε άτομο αντιλαμβάνεται και αναπαριστά τις πολλαπλές του ταυτίσεις. Έχουμε λιγότερη πολυπλοκότητα όταν κάποιος αντιλαμβάνεται τις ταυτότητες που τον καθορίζουν ως αλληλεπικαλυπτόμενες (overlapping)- φανταστείτε τις σαν κύκλους που μπορεί να μην έχουν κανένα σημείο επαφής, που μπορεί να αλληλεπικαλύπτονται μερικώς ή πλήρως.." Τζιαι δώστου να σχεδιάζει η κοπελιά πάνω στο πρόχειρό μου τους κύκλους της. Εν αστείο το πόσο πολύπλοκες μπορούν να γίνουν κάποιες θεωρίες για να καταφέρουν να εξηγήσουν την...πολύπλοκη πραγματικότητα. Και που να δείτε τι γίνεται στον πάνω όροφο με τα σχέδια των νευρωνικών δικτύων που ενώνουνται ποτζεί ποδά για να αναπαραστήσουν το πως κάμνουμε συνδέσεις, το πως μαθαίνουμε...


Και είχαμε και προς το τέλος της βδομάδας την παρατήρηση της καθηγήτριας στην δική μου παρουσίαση ότι περίγραψα ως μέλη της έξω-ομάδας όσους δεν ανήκουν στην ενδο-ομάδα. Μα είπα εγώ έτσι πράμα; Εσκέφτουμουν που μέσα μου. Πολυπλοκότητα γράψε μηδέν. Συνεπώς ανεκτικότητα γράψε μηδέν. Πόμπα. Ήταν το άγχος της παρουσίασης...

Μετά τα εμπάλωσα. Της είπα ότι εξαρτάται από το συγκείμενο. Πολύ πιθανόν να ταυτιστώ ως ελληνοκύπρια ενώπιον ενός Τουρκοκυπρίου, της έλεγα, αλλά η ελληνοκυπριακή μου ταυτότητα μπαίνει στην πάντα, αν εγώ και ο τουρκοκύπριος βρεθούμε σε παρέα με άλλες εθνικότητες. Εκεί ο τουρκοκύπριος από εξω-ομάδα, γίνεται (έστω εν μέρει) έσω-ομάδα.

Ένα παιγνίδι οι ταυτότητες. Πολλά ωραίο να τις μελετάς αν έχεις ορέξεις. Εγώ δεν έχω έτσι τις έβγαλα εκτός του δικού μου ενδιαφέροντος. Όπως είπα όμως, αναπόφευκτα επανέρχονται. Και για να επιστρέψω και στον παρέα τον Ισραηλινό, διερωτώμαι πόσο εύκολα η υπερ-κείμενη ταυτότητα που σίγουρα ενώνει γίνεται πρώτα ορατή για να μπορεί και κάποιος να ταυτιστεί μαζί της και μετά προωθείται ως τέτοια. Σίγουρα υπάρχουν οι νόρμες που έρχονται από πάνω. Σίγουρα έχουμε τα σύμβολα. Υποθέτω πρέπει να υπάρχει και μια κοινή κουλτούρα, ένας κοινός τρόπος ζωής, που σίγουρα ενώνουν και μπορούν να αποτελέσουν την βάση γι αυτή την ταυτότητα. Όμως πως την αναπτύσσεις; Την αναπτύσσεις;

Ήμουν μεγάλη υπέρμαχος της Κυπριακής ταυτότητας παλιά (δες προηγούμενο ποστ). Δεν σταμάτησα να είμαι. Όμως σέβομαι τις δυσκολίες που προκύπτουν στην διαδικασία ταύτισης με την υπερκείμενη ταυτότητα. Θέλουν κάμποσο σεβασμό οι υποκείμενες ταυτότητες. Και αν δεν τον έχουν...Και αν δεν τον έχουν γράψε λάθος.

7 comments:

  1. υπάρχουν τζιαι οι εβραίοι που την μέση ανατολή τζιαι βόρειο αφρική. εν οι τελευταίες πολιτογραφήσεις Ισραηλινών (70-80-90ς) που εν πιο αντι-άραβες που τους Ευρωπαίους εβραίους (κοσμικούς τζιαι ορθόδοξους). εν που τούτην την ομάδα που προέρχονται οι έποικοι στη Δυτική όχθη τζιαι τούτοι εν κατά βάση ψηφοφόροι της δεξιάς

    ReplyDelete
  2. Ενδιαφέρον, Γρηγόρη. Αν και όχι τόσο παράξενο. Φυσικά στις ομάδες των ευρωπαίων Εβραίων και των ορθόδοξων Εβραίων είμαι με την εντύπωση ότι τα αντι-αραβικά αισθήματα απλά εκφράζονται άλλως πως.

    ReplyDelete
  3. πάντα ο άνθρωπος ακόμη και στα πρώιμα χρόνια αυτού που ονομάζουμε homo sapiens και πιο πριν homo neatertal ζούσε σε ομάδες ώστε να μπορεί να προστατευτεί από τα άγρια θηρία και τις δυσκολίες της φύσης

    ο κυριότερος λόγος είναι γιατί μέσα στην ομάδα νοιώθει ασφάλεια

    οι ταυτότητες δημιουργούνται από αυτή την ανάγκη του ανθρώπου για ασφάλεια αλλά και να κοινωνικοποιείται και να ανήκει κάπου, σε ένα σύνολο ανθρώπων

    σε αυτές τις ομάδες μοιραία δημιουργούνται κάποια κοινά χαρακτηριστικά τα οποία ίσως να μην υπάρχουν σε άλλες ομάδες, πχ οι ομάδες των εσκιμώων φυσικά και έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τους ινδιάνους της αμερικής όσον αφορά πχ την δημιουργία θεών αλλά ταυτόχρονα θα έχουν και μεγάλες διαφορές συμπεριφορών λόγω πολύ διαφορετικών συνθηκών

    σιγά σιγά αυτές οι πρακτικές διαφορές που προκύπτουν λόγω προσαρμογής στο περιβάλλον λαμβάνουν πολιτιστικά χαρακτηριστικά και σιγά σιγά οι άνθρωποι της ομάδας τα αναγάγουν σε ήθη και έθιμα και τους δίνουν μια σχεδόν μεταφυσική χροιά πνευματική κλπ

    ο άνθρωπος είναι προιόν του περιβάλλοντος του και καθορίζεται σε τεράστιο βαθμό από αυτό,

    αλλοιώς διαμορφώνεσαι όταν μεγαλώνεις στην έρημο και αλλοιώς όταν μεγαλώνεις στα δάση του αμαζονίου

    επί της ουσίας οι άνθρωποι είναι το ίδιο πράγμα

    οι ταυτότητες είναι βεβαίως υπαρκτές μόνο στον βαθμό που τους δίνουν σημασία οι ίδιοι οι άνθρωποι

    η θρησκεία είναι η μεγαλύτερη κορυφαία ταυτότητα των ανθρώπων

    αν δεις πως προέκυψε αυτή η ταυτότητα έχει να κάνει και αυτή με την ασφάλεια που θέλουν να νοιώθουν οι άνθρωποι

    όταν δεν μπορούσαν να εξηγήσουν τα φυσικά φαινόμενα τότε δημουργήθηκε η ανάγκη για θεούς που ρίχνουν κεραυνούς βροχές κλπ

    έτσι μπήκαν οι μάγοι οι ιερείς εκπρόσωποι των θεών στην γη

    αυτοί οι άνθρωποι φυσικά είχαν τεράστια επιρροή στις ομάδες ανθρώπων τους οποίους και έλεγχαν σε τεράστιο βαθμό

    αυτοί οι άνθρωποι έδιναν και δίνουν στους ανθρώπους την ψευδαίσθηση της ασφάλειας ότι αν πάνε εκκλησία ή αν κάνουν θυσία στο τοτέμ του μανιτού θα πάνε στον παράδεισο και θα σωθουν

    οι θρησκείες είναι εργαστήρια προπαγάνδας και ελέγχου των ανθρώπων

    οι άραβες ισλαμιστές μισουν τους εβραίους γιατί έτσι επιτάσσει η θρησκεία τους

    οι εβραίοι δημιουργησαν το κράτος τους όπως το δημιουργήσαν λόγω της θρησκείας τους

    οι σταυροφορίες που σφάγιασαν χιλιάδες κόσμο έγιναν στο όνομα της θρησκείας τους

    τεσπα αυτό που θέλω να πω είναι ότι ο κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη να ανήκει κάπου και να έχει ταυτότητα συλλογική

    το πόση σημασία έχει για τον καθένα είναι θέμα προσωπικό, η ουσία είναι ότι αυτοί που θέλουν να ελέγχουν τους ανθρώπους τους φανατίζουν και εκτραχύνουν αυτές τις ταυτότες πάντα όμως σε αντιθεση με τους άλλους

    ότι εμείς είμαστε καλύτεροι τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη κλπ και αντίστοιχα εμείς οι μουσουλμάνοι οι σεμνοί κλπ κλπ

    ετεροκαθορισμός

    για μένα αυτό που έχει σημασία ειναι να εστιάσεις στα πραγματικά προβλήματα των ανθρώπων που είναι αξιοπρεπή διαβίωση και τα υπόλοιπα έρχονται σε δεύτερη μοίρα

    σεβασμός στην ταυτότητα του άλλου αλλά μέχρι ποιου σημείου;

    στο Σουδάν πχ είναι στα ήθη τους η κλειτοριδοκτομή στα νεαρά κορίτσια, αυτό μπορεί να γίνει ανεκτό ως ταυτότητα;

    αυτό που γίνεται με την μπούργκα στην δανία και στην γαλλία που απαγορεύτηκε

    άρα είμαστε υποκριτές όσον αφορά στο να δεκτούμε την ταυτότητα του άλλου

    βασικα η δύση απλά ανέχεται καποια πράγματα άρα επί της ουσίας δεν υπάρχει πολυπολιτισμός

    το καλύτερο θα ήταν πχ να αρχίσεις με επιχειρήματα πρακτικά να εξηγείς στους ανθ΄ρωπους τι τεράστια μαλακία είναι να καλύπτεσαι ολόκληρη και ποιος είναι τελικά ο εχθρός των απλών ανθρώπων που ζουνε στην μιζέρια

    στην τελική εσύ κατωύδτα και ο σιακόλας έχετε κοινή ταυτότητα και είστε το ίδιο;

    αυτά

    ReplyDelete
  4. Osr, εξηγάς το πως δημιουργούνται οι ομάδες και πως απ' εκεί πάμε στις ταυτότητες. Λες πως η πιο επικίνδυνη ταυτότητα είναι η θρησκεία, κυρίως γιατί (όπως καταλαμβαίνω) μέσω αυτής μπορούν να εκφοβίζουν ευκολότερα τους όσους ταυτίζονται με έκαστη πίστη (μηχανισμοί προπαγάνδας).

    Αν δεν ήταν η θρησκεία σίγουρα θα ήταν κάτι άλλο όμως, δεν είναι; Εννοώ, είναι ο κανόνας το να ταυτιστεί κάποιος με μια ομάδα. Και είναι επίσης κανόνας το ότι αν ξεπροβάλει μια άλλη ομάδα που μόνο και μόνο λόγω της ύπαρξής της προσλαμβάνεται σαν απειλή για την δική μας ομάδα, θα εμφανίσουμε συμπεριφορές αποκλεισμού αυτής της δεύτερης ομάδας. Είναι ασφάλεια, είναι ένστικτο της επιβίωσης; Δεν ξέρω..

    Εγώ νομίζω πως μιας και αναπόφευκτα θέλουμε να ανήκουμε κάπου αυτό που μένει να κάνουμε είναι να μάθουμε και να προσεγγίσουμε όσο πιο πολύ γίνεται αυτό το άλλο (ταυτότητα/ ομάδα) που νομίζουμε ότι μας απειλεί. Έτσι ίσως καταφέρουμε να προσκολληθούμε και να ταυτιστούμε λιγότερο (φανατικά) με την ομάδα ταύτισης μας. Αν καταφέρουμε να αποκτήσουμε την προοπτική του ότι είναι αντίθετο με μας, νομίζω πως θα καταφέρουμε να συμβιώσουμε με αυτό και όχι απλά να το ανεχτούμε.

    Τώρα, έθιξες το θέμα του πόσα ανεχόμαστε. Και έχεις δίκαιο ότι εκεί που τίθεται θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν μπορείς απλά να ανέχεσαι. Εξακολουθώ να πιστεύω όμως ότι και σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να προσπαθήσει κανείς να καταλάβει την άλλη προοπτική. Ίσως μόνο τότε να μπορέσει να χρησιμοποιήσει και πολύ πιο καλά επιχειρήματα από το "είναι μαλακία..."

    ReplyDelete
  5. τελικά όμως δεν μου είπες... με τον σιακόλα τον παρασκευαίδη και τα άλλα τα φτωχόπαιδα θεωρείς ότι έχετε κοινή ταυτότητα;

    ReplyDelete
  6. Αστεία, αστεία, αλλά μια φορά έτυχε να κολυμπήσω στην ίδια παραλία με τον Σιακόλα. Ήταν θεϊκή παραλία προς χρήση των κοινών θνητών όμως, μην παρεξηγηθούμε. Εκείνη την ώρα σίγουρα είχαμε κάποια κοινή ταυτότητα με τον κ. Σιακόλα. Πέραν τούτου, είναι και Αη-Δεμετήτης.

    ReplyDelete
  7. ωραίοι οι πασιαμάες αλλά υπεκφεύγεις φαίνεστεμου

    ReplyDelete